Kerken uit de negentiende eeuw.
Aanverwante artikelen
Noord-Brabant en dus ook Helmond, kent veel kerken uit de 19e eeuw. Dit heeft te maken met het verleden.Toen de Nederduitsgereformeerde religie na de 80-jarige oorlog de heersende godsdienst werd, kreeg zij de katholieke kerken toegewezen. Maar in Brabant bleven de meeste mensen katholiek. Daarom moest een slechts kleine groep protestanten de grote gebouwen onderhouden.
Toen de kerken vanaf ca. 1800 aan de katholieken werden teruggegeven, waren velen in slechte staat. Anders was het vaak met de kerktorens. Die werden niet door de geloofsgemeenschappen onderhouden maar door de tiendheffer. Dat was degene die recht had op de kerkelijke belasting, die tiende werd genoemd. Oorspronkelijk dienden de gelovigen 1/10 van hun oogst af te dragen voor het onderhoud van de pastoor en de kerk. De gemeentelijke overheid droeg daarnaast ook bij aan het onderhoud van de kerk, omdat de klokken in de toren gebruikt werden om alarm te slaan en de torens gebruikt werden als uitkijkpost. De slecht onderhouden Lambertuskerk van Helmond werd vanaf 1856 vervangen door een nieuwe volgens het ontwerp van Th. Molkenboer. De toren, sinds 1788 volledig bezit van de gemeente Helmond, bleef buiten de vernieuwing. In 1859 droeg de gemeente de toren, met uitzondering van de klokken, over aan het kerkbestuur. Omdat de toren in goede staat was, werd die niet volledig vernieuwd, maar werd slechts een nieuwe mantel om de oude toren gebouwd.
In Stiphout werd de oude verwaarloosde kerk in 1824 afgebroken en bleef alleen de toren achter in de akkers. Het afbraakmateriaal werd gebruikt voor restauratie van de oude schuurkerk, de kleine kerk waar de katholieken de eeuwen tevoren hun godsdienst hadden mogen uitoefenen.
Behalve de erfenis uit het verleden, heeft ook de bevolkingsgroei in de negentiende eeuw geleid tot de bouw van veel kerken. In het centrum van Helmond werd nog net aan het einde van de negentiende eeuw, in 1899 de H. Hartkerk in gebruik genomen. De statige Cuijperskerk, waarover hier al eerder verteld werd, is verdwenen. Maar andere kerken uit de negentiende eeuw zijn wel bewaard gebleven. De Stiphoutse Trudokerk van H.J. van Tulder die in 1883-1884 werd gebouwd. En ook de Luciakerk in Mierlo-Hout. Omdat Mierlo-Hout een zelfstandige parochie was geworden, werd in 1896 de kerk gebouwd naar een ontwerp van Caspar Franssen.
Bron: Regionaal Historisch Centrum Eindhoven.
